Archiwum pamięci

Z miejscowości Tymianki Adamy powiat Ostrów Mazowiecka została wywieziona na Syberię liczna rodzina: Jana i Antoniny Wojtkowskich z zaledwie dwutygodniową córką Haliną…

Maria Taraszczyk z domu Lipska, córka Jakuba i Marii, urodzona w 1932 roku w Zieniewiczach (rej. szczuczyński, obw. grodzieński). Rodzice prowadzili ponad 30-hektarowe gospodarstwo. Ojciec Jakub Lipski służył w Wojsku Polskim, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku.

Matka Henryka Kaczyńskiego ‒ Stanisława Kaczyńska z domu Waszkielewicz, urodzona w 1928 roku w Sobolanach, została aresztowana w grudniu 1947 roku i osądzona w Grodnie na 10 lat łagrów i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich.

Jadwiga Kisiel urodzona w 1928 roku (według paszportu w 1930) w Zapuriu (obecnie Republika Białoruś, przy granicy z Litwą), zamieszkała we wsi Balinięta rejonu grodzieńskiego.

Rodzina Matkowskich przebyła długą drogę po syberyjskich łagrach i kołchozach

We wrześniu 1936 roku na stacji kolejowej w Felsztynie wraz z innymi Polakami rodzina Tratkowskich została oddelegowana do wagonu towarowego, którego jedynym wyposażeniem były piętrowe prycze. W ten sposób Franciszek i Rozalia wraz z dziećmi zostali przesiedleni do miejscowości Oziornoje (obw. Kokczetaw), gdzie dotarli w październiku.

Połączenie się z wojskiem dawało im szansę na szybkie opuszczenie Rosji. Przyłączanie się do oddziałów zwiększało szanse przetrwania.

Syberia wraz z jej surową tajgą i pracą ponad siły „sprawiedliwie” obchodziła się zarówno z kobietami, jak i mężczyznami. Radziecka, siermiężna zasada Kto nie rabotajet, tot nie kuszajet (Kto nie pracuje, ten nie je) zmuszała wszystkich, którzy tylko byli w stanie do pracy ponad siły, zwłaszcza do roku 1941.

Joanna Preiss (z d. Kołodziej) urodziła się w roku 1936. Do momentu deportacji zamieszkiwała wraz z ojcem Mieczysławem, matką Józefą, babcią Anielą i dziadkiem Alojzym Dudziakiem we wsi Nehrybka (powiat przemyski).

Okres dostatku rodziny skończył się po dwudziestu latach od założenia gospodarstwa, kiedy to z początkiem wojny zarządzono w poszczególnych gospodarstwach we wsi rekwizycje zboża. Wizyty wojska były pierwszym sygnałem, że machina wojenna przyspiesza.

Kazimierz Glazer urodził się 27 lutego 1938 roku w Wołczy Dolnej (pow. Dobromil, woj. lwowskie), podobnie jak jego starsza siostra Janina. Ojciec, z zawodu szewc, zajmował się również grą na skrzypcach i kontrabasie w kapeli wiejskiej, a także prowadzeniem małego gospodarstwa razem z żoną Teklą.

Wawrzyniec Mędzela był nieustannie przesłuchiwany. Przez okres czterech miesięcy rodzinę inwigilowano, a dom był poddawany licznym rewizjom.